بلاغ: وقتی با یک زبان ننویسند، دستور و نگارش و خاصیت های آن زبان آرام آرام رنگ می بازد و بخش شفاهی زبان استحکام خودش و هویت اصلی، بنیادی و ریشه یی خودش را از دست می دهد. هجوم واژه ها و اصطلاحات بیگانه و جدید و مجاورت با زبان های غریبه و یورش بطئی و درازمدت آن زبان ها بر اثر مهاجرت، همنشینی و تحمیل از هر نوع، پایه های دستوری و نگارشی زبان بومی را دچار چالش ها و دگرگونی های شدید می کند طوری که بعدها گفته می شود این زبان نیست زیر مجموعه ی فلان زبان و تنها یک گویش یا لهجه است. بلایی که در دهه های اخیر سر زبان مازندرانی آمد.

وقتی دانش آموزان به زبان بومی خودشان ننویسند و نخوانند، وقتی مراکز فرهنگی و رسانه ها به زبان بومی شان ننویسند و نخوانند ضرورتی برای تعریف یک واحد دستوری و نگارشی و معادل سازی واژه گانی برای آن زبان پیش نمی آید. این خودش اولین و بزرگ  ترین ضربه در راستای نابودی و از بین بردن یک زبان به عنوان مادر فرهنگ یک سرزمین و قوم است.

یکی از بهترین راه های ماندگاری یک زبان نوشتن به آن زبان به صورت رسمی است و هیچ نوشتنی هم غنی تر از نوشتن ادبی نیست و یکی از بهترین گونه های ادبی برای نوشتن پایدار، قائده مند و ماندگار داستان است.

لهجه و گویش داستان «سرلشکر شهید محمدحسن قاسمی طوسی، قائم مقام لشکر ویژه 25 کربلا»  برابر با لهجه و گویش نویسنده ی آن یعنی ناحیه ی شمالی شهرستان ساری است. البته از کاربرد برخی واژه ها و اصطلاحات که در گویش مناطق دیگر مازندران بهتر و روان تر تلفظ می شد، بی بهره نبوده است.

■■■

برا ! محمد حسن! راس بِواش. راس بواش برا ! هنتا بخواته یی؟!

هِرس. . . هِرس؛ خوانه ته رِ بَوِرن. یا علی. . . ، اِ هِ . . . علی رِ ونگ هاده، می دس بَی. . . .

تی تن نخواره؟ دومبه. ترکشِ مالوءِ. شایدم هشت سال یک جا یک پَلو بخواتی، تی تنِ پِه درد گرنه. راس بَوّی اَتا تکون هادی شه رِ، تی حالِ هوا گِردنه.

کی خوانه ته رِ بَوِره؟ این چند نفر که تی دور و وَر دَرِنه. تی تنِ دس کَشِنه.

کِجه بَوِرن؟ طوس کلا؛ خوانه ته رِ بَوِرن طوس کلا.

اینجه کِجوءِ؟ شلمچه.

عملیات؟ کی بی یـه توم بیـّه که. هو. . . هَ، 65  توم بیّه. هشت سال پیش. صد تا عملیات بعد از کربلای 5 هکاردنه. جنگ تِموم بَیـِّه، همه بوردنه شی سِره. تا خواسه جنگ توم بَوِّه دوندی چندتا تانک و کامیون و آدم تی سَرجِه، تی   پلی جه بیمونه بوردنه. ته اون موقع تاسا، این جه بَخواتـِه  بی. تازه ته رِ پیدا هِکاردنه. هارش چی تی ته رِ دسماله کاندنه. تی رفقانه. همونا کربلای 5 تی همراه دَئی نـه. تی فرمانده ی گردان بیـنه، فرمانده ی محور بیـنه. تی بیسم چی بیـنه. ته جانشین لشکر 25 کربلا بی. یاد اِنه ته رِ؟

شی سَرتَنِ خاک اَتا تکون هاده، اتا وَلِ ویاز بَکِش، تی تن نرم بونه. هشت سال اَتاجا یک پَلو بَخواتِن، اونم چند خِروار خاک بن، خله آدم خوانه دِوام بیاره.

وِنـِه اینا همراه بوری. دیگه دَرِه راه کَفِنه. تکون بخوار، بور. نِخوانه بوری؟ بور برا ! هرچی ته باری نی یـه که؛ اَتا خله مردم ته وسه راه داری کاندنـه. تی پیـِر، تی مار، تی کیجا ـ سمیّه ـ یاد دارنی؟ دَئی یَمویی اَتا پیچوک بی یـه. اون روز به دنیا بیمو ته رِ باتِمه:

ـ چی شی وسه ونـه اسم بَیتی سمیه؟

اتا کم فکر هِکاردی، پیش خاد باتی: راس گانه، آدم وِنـِه بدونه چی کار درِکانده.

بوردی وچه رِ کَشه بَیـتی. خوب کاری وِ رِ هرِشایی، اتا خاش وِنـِه سفال سَر دِکاشتی. تی خانم با اشتیاق ته رِ اِشا. ویشون-جه فاصله بَیـتی، تینار که بَئی، می رو دَر رو هرسایی باتی: حقِ می وچه هسه وِنـه وِسه خوارِ اسم بَیرم. اسم، آدمِ راهنماءِ. آدم گت بـَوّه، شِه  جه پرسنه: می اسم یعنی چه؟ شونه این و اون جه خَوِر گِرنـِه، کتاب خوندنه، بعد فهمنه که سمیّه کی بی-یـه. چی کار هِکارده تا خدا بی یـِه بِنـِه سَر، مردم سره ی دله، آدمای کور و کافرِ پَلی. فَهمِنه مِسَلمونی این نی یـه که به دنیا نیـَمویی ایمان داری. مِسَلمونی، انسانیته. اینـِه که هر وقت، هر جوری خدا رِ بشناسی، انسانیت رِ بفَهمِسی، رو در روی تاریکی هِرسی، ظالِم مِقابـِل راس بـَوّی. . .   .

دَسِّ هاده مه، راه دکف که تا مازندرون خله راهه.

■■■

. . . اینجاها رِ یاد دارنی؟! وَچا هی بیسم زونه: طوسی طوسی تنگه دَکتِمی. . . آدم خوامبی. . . طوسی! یا رسول به گوشه. . .  جِواب هاده. . . اِما درمی دِشمن کَشه ی دِله. . .  .

گوش هاده، جان من تیر و تفنگ و انفجارِ صدا رِ نشونی؟: برو کنار، برو کنار، دِشمن اَمه گِرا رِ بَهیته. وِنـِه شی جا رِ عوض هِکانیم. برو. . .  .

اِسا توپ چی مگه گوش دِنـِه: شما بورین؛ من این پِدِرساخته ی حسابِ نَرِسم تکون نخوارمه. تا شما راه دکفین من بیـَمومه. اَتا ضربه شصت وِ رِ نشون هادِم.

تا بورده تکون بخواره، وِنـِه ضربه شصت، پنجاه و نه بَـیـِّه بورده. بیچاره دود بَـیـِّه بورده هِوا، وِنـِه اَتا تیکّه هِم مَلوم نَیـِّه. چند زِوُون وِ رِ باهات بی. خله وچه ی نترسی بی یـِه. ونـِه اسمِ بیشت بیمی: شهید صدپاره اصغر غلامی. مازندرون بوردمی شومبی فریـدون کنار اتـا سر زمبی وِ رِ. خلـه تـه رِ

دوست داشته.

راسّی دوندی الآن چند ساله یی؟ 29 ساله. 29 ساله بی کربلای 5 دَئیی.

کار ندارمی؛ دَره رِسِمبی هفت تپه، به قول امروزیا: میعادگاه عاشقان 25 کربلا. عجب 25 کربلایی بی یـِه. چتی شبیـنه اروند اوجه یور بوردنه. ته و حاج حسَین و عمرانی با هم بینی. شِمه قایق که یک وَر بَـیـِّه، نَم کی ته و حاج حسَین، بوردنی عمرانی رِ وسط بیتـِنی بَوِردِنی اون دیم. عمرانیِ راسِ دَس تیر بَخوارد بی یـه، وِنـه اِسبه پیک رِم عمل هکارد بیـنه.

نتوسه خوب نفس بکشه. اون وَر اروند برسی نرسی، عراقی ها 4 لولِ سر دِگاردِنیـنـِه دیم به شما. سر نتوسنی راس هکانین. چی تی وچا اون تیر و تفنگ و رگبار دلـه بوردنه اتا اتا سنگرا رِ پاک سازی هکاردنه؟: حسین جان! شِما همین جه هرسین، من زیک زاکی شومبه جلو، ته و عمرانی می پشت سر تش هِکانین، اینتی تش هکانین که ویشون سر راس هکاردِگار نَـوِّن. یک. . . ، دو. . . ، سه. . . ، اِسا:

یک دَفـِه ده ـ پونزه نفر روبه رو رِ دَوِسِّنه رگبار. اتا پیچوک، سر دگاردنی پشتِ وَرِ هرشایی، بدی: نا. . . فقط ته و حاج حسین و عمرانی اروندجه رد نَیـْنی، خله ها شه رِ بَـرِسِندینه این وَر. چند نفرِم تی راسِه په در شونـِه جلو. بَتـِتی. یک کلّه بوردی تا اولین سنگر بن.

نَـرسیـِه دِ تا نارنجک دمِّـدایی سنگر دلـه. سه ـ چهار ثانیه نیـِّه، ده ـ یازده تا سنگِـر بـُورده هوا. اِسا شما راس بَیـْنی. لَس ندانی که دشمن فکر هِکانه. پشتِ سرِ وچام مَطّل نکاردِنـه. بوردنـِه دوّمین ردیفِ سنگرای گـَردِ هِوا هِدانـه. همینتی که جلو شینی وَچام اتا اتا کتنه بنـه. چه شویی بی یـه. گالیله و تیر و ترکش، وارشِ واری وارسّـِه. صوایی واز نَئی، خط بشکِسّه. حریف بَینی.

■■■

برو، شه رِ مطّل نکان. چنده والفجر8 اِشنی؟! وقت ندارمی. چش دِگاردنی درمی طوس کلا.

چند بار این راه جه بیمویی بوردی؟ قطارجه، اتوبوس جه. وَچـا قطار دلـه چی کار کاردنـه!؟ انگار ویشون نَیـْنـِه    دَی شینـِه دیم به مرگ.

اتا بار اتا بسیجی رِ باتی: دوندنی کِجه درشونی؟ اَتا چِش قطار بیرومِ هرشا، باته: این جه دُرودِه.

ـ نا، ناتمه این جه کِجوءِ، باتمه دوندی کجه درشونی؟

اَتا بارِ دیگه بیرومِ هرشا. اتا خله صبر هکارده. سر دِگاردنی یـه تی طرف، باته:

ـ بارم نترسنی؟

لبخند بَـزّویی، خواسه باری: من دره تـه رِ ورمه، اَی ترسمبه؟

شی حرف بخواردی.

ـ ناتی، بارم نترسنی؟

ـ بار، خاطر جمع بِواش، نترسمبه.

ـ درشومبه جَندِم! مِلاقات خدا.

یک آن فکر هِکاردی یا وِ شفته یا کوپـه خلوت بَیـِّه شیطون تـه رِ تن دکته، تی رودر رو ظاهر بَیـِّه: استغفرالله ربّی واتوب الیه. . . اعوذ بالله من الشیطان رجیم.

چش واز هکاردی بدی بسیجی ته رِ اِشنـِه خنده کانده. شرمنـده بَئی.

ـ برا من شیطون نیمه. من احمدرضا یوسفی مه، ساروی، ناتمه ترسنی!؟ اونجه که من و ته درشومبی جَندِمی یـه که دشمن درِس هِکارده، آدمای خدا  بی خَوِر. جایی که خدای دِشمن جَندِم دِرِس هِکانه، بهشته دروازُءِ. خدا اینه پایین. ته روبه-رو. اون جه خدا رِ ویندی. دشمن تش راس نکانده که گرم دَکِفـه، یا چهارشنبه سوری هکانه. تش راس کانده خدا رِ دمِّدِه دلـه بسوزنده. نَمرود واری.

مات بَئی. راس بئی بوردی ونـه گردنِ کَشـِه دَکاردی خاش هِدایی. پیش خاد باتی: این جنگ با این آدما به نفع دِشمن تموم نَوونـِه.

تی خیال جمع بَیـِّه. همون روز تصمیم بَیـتی کربلای 5 جه برنگردی. اونتا بسیجی، کربلای 5 دروازه جه بورده خدای پلی. ته شه وِ رِ دوش بَیتی بیاردی عقب.

شه رِ پنجره ی دله هارش: تی دیم لاغرتـه بَیـِّه. خادِ اون عکس: ماتور کنار اِسّایی. بیست و دِ سه ساله بی.

قطار؟ شونه دیم به شلمچه اِما درشومبی تهران. تا تهران خله راه ندارمی. اَمه تویوتا ماشالله خوب راه شونه. انگار وِ رِ دنبال کاندنـه.

تهران بَـرِسیمی بونی 19 ـ 20 ساله. شونی اون روزای دله که ـ ته و تی برار ـ محمد ابراهیم ـ طوس کلاجه یواشکی راه کَتنی یَمونی تهران تظاهرات: محمد ابراهیم جان! همدیگه ی دسِّ وِل نکانیم. تیر و تفنگ بَیـِّه، سیوا نَوّیم. این جه تهرانه. همدیگه رِ گم هکانیم پیدا هِکاردِگار نیمی. دِم به تَلـهِ م نَوِنـِه هادیم. دوندی که نِنـای جِواب نا ته بیتوندی هادی نا من. ونـِه جواب، ساواکی های سیم جیم و شکنجه جِم سخت ترِه.

ـ باشه. پس مردِمِ دنبال سَرجه شومبی.

ـ نا، کِف ندنـه. اینجـِری خواسـه بَـوِّه نیموبوییم بِتـِّر  بی یـِه. همون جلوآ دَرمی، شی هوا رِم دارمی.

بوردنی اوّل صف:

ما میگیم شاه نمی خوایم نخست وزیر عوض میشه 

ما میگیم خر نمی خوایم پالن خر عوض میشه

تِظاهراتِ وَسط، هنگ شهربانی دَکِلِسه: آبپاشی هِکارده، اتا کم بَیـِّه گاز دود هکارده. بَدی یـِه: نا، این جمعیت کِتا نینـِه. آقا دستور تیر هِدانه. مردم تار و مار بَیـْنـِه. دل به دلـه دَکـتنـِه. دیم به دیم بخواردنه. فرار به فرار بیـِّه. ته و محمد ابراهیمِ دَس جدا بیـِّه. هر کدوم یک طرف بَتِـتـِنی. بوردنی کوچه پس کوچه های دله پناه بَیتـِنی. فکر کاردی محمد ابراهیم تی دنبال-سرجه دَراِنـه. بوردی کوچه ی دله هِرسایی. دنبال سرِ هِرشایی، بدی: نا، محمد ابراهیم کِجه دَره!! بَـردَگِـردِسّی. خیابون وِلـوِله بی یـِه. محمد ابراهیم مَـلوم نَیـِّه.

اون روز خله بَگِـردِسّی. تِموم کوچه موچه هایی که ممکن بی یـِه محمد ابراهیمِ اون وَری بوردبو رِ سر بَـزویی. دیگه ناامید بَئی. بیَـمویی ترمینال. راه دلـه همش تی مار و تی پیـِر یَمونه تی چش جلو: محمد ابراهیم کو؟ بَوِردی تهران وِ رِ هدایی ساواک دس؟. . .   .

تی دل دمبال دَ یـِّه. نِخواسّی ماشین سوار بَـوّی؛ چاره ییِ م نِداشتی. تی فکر دیگه قد نِدا. چی کار هکاردبویی، بوردبویی شهربانی باهات بویی می برار این جه دَره یا نا؟ شاید وِ رِ نَیت بون. اینتـ ری هَم وِ رِ، هَم شه رِ لو دایی. اتوبوس رکاب بالا بَیـْتی. بدی: محمد ابراهیم دوّمی ردیف نیشتـِه، هی بیرومِ سر و چش کانده. بوردی بزویی ونـه پشتِ. ونه چُرت پاره بَیـِّه. همدیگه رِ کَشِـه بَیـْتنی و راه دَکتـِنی دیم به مازندرون. دیگه ندوسّی 5 سال دیگه محمد ابراهیم والفجر2 دله تی چش جلو بال بال زنده شهید بونه.

این جه رِ هارش، دیگه بَـرِسیمی، تا طوس کلا خله نموندسه. اینجه دیگه مازندرونِ. . .  . اینم امام زاده هاشم، جاده هراز پلی بَیـِّه. عجب روزایی بی یـِه. هر اعزامی که هِرازجه رد بَئی بویین، امام زاده  هاشمِ مهمون بینی. اتا زیارت و چایی بخواردنِ سربار این جه اِس کاردنی. جِل وَنـدِسّنی امام زاده ی صندوق تن. قایم گره نَـزونی. امیدوار بینی که دَگـردِینو تا اون ماقع امام زاده هاشم جلِ پـِه بَیـره. مگه جِل آدم تقدیرِ عوض کانده؟ امام زاده هاشم شه تسلیم تقدیر  بی یـِه. هنتا نَتوسّی اینتا سوالِ جواب هادی. شمه دل دئی یـِه شمه زن و وَچـه جه، پیـِر جه،  مار جه. اَی آدمی که دیم به تیر شونه نَـوِنـِه انتظار داره تیر وِ رِ بـدی یـه وَر هاده اون وَرترجه بوره.

اتا نفس بکش. هوا فرق نکارده؟! عطر و بو آشنا نی یـِه؟! امام زاده هاشمِ که پلی کاندیو سَر جِـر بونی دیمبه آمل، دِنیا عوض بونـِه. رنگ عوض بونه، آدم عوض بونه، زنده بونـِّه، هر جمنده یی بی یـِه مازندرون ونـِه عمر هزار سال ویشته بونه. اصلاً همین تویوتا رِ هارش، وِ رِ جان دکته. انگار هوا سَرجـه درشونـه. انگار لینگِ دِمِـّدا اَبرِ دوش سر.

آمِل. . . ، چه آمِلی! چه خاکی ! چه مَردِمی! ویشون دل لارجون چشمه  جه زلال تره. ویشون حرف چشمِ اسری واری پاک. آب و هوای آمِل یک چیز دیگوءِ.

آی . . . جنگل آمِل. . . محمد تورانی. . . کجه دری؟ دنیا تـه رِ یاد هکانه این دار و درختا تـه رِ یاد نکاندنه! همین جنگلای دلـه، تـه رِ دَوِسِّنـِه دار تن، زِنده زِنده تش بزونه.

اون روز ته و شعبان کاظمی ـ همون شعبان که هر گدر ساری دلـه محمدِ تورانی رِ  دی یـِه یـِشتـِه ونـِه گوشِ  بن جه ـ تا. . . همین راسـِه ها منافقای دمبال بیمونی. اونا خلـه شِمجه فاصله داشتـنه. هرچی بتـاختـنی نتوسِـنی ویشون جه برسین که تورانی رِ نجات هادین. فکرِشِم نکاردنی ویشون بفهمن تورانی نفوذیـِه. آملِ شهرجه که عقب نشینی کاردنـه،  تورانی رِ ویشون همراه  بدینی، شمه خیال جمع بِی یـه که ویشون نفهمسه. شما شهر دلـه درگیر بینی. منافقا رِ کوچه به کوچه سره به سره دنبال کاردنی. دیگه شهر دلـه جه ویشونِ بیرون هکاردبینی.

گاله گاله ویشون دمبال شینی.  ویشون پیش، شما پشت سر. برسینی جنگل دلـه. خله تلفات هِدابیـنه. نرسیِ جنگلِ کِلُرد اتا نامرد که جاسوس دِ جانبه بی یـِه ته رِ خَوِر هدا: تورانی رِ بَهیتـنه. اول قبول نکاردی. باهاتی حتماً تله هسه یا خانه باج بَیـرن. مردی باته: برا! محمد تورانی، ساروی، محمدیان ـ ساری فرمانده سپاهِ ـ داماد هسّه. چند وقتِ مشکوک بَی بیـنه. امروز تیـر و ترکش دلـه، آمل شهر دلـه، وِ زیـر نظر  بهیت بینه. بدینه: وِ اتا تیر شمه طرف شلیک نکارده، هی چند دقه غب بی یـه دِواره پیدا بی یـه. . . ، دیگه مطمئن بینه وِ نفوذیـه.

خیسِ عرق بَئی. انگار اتا سمْبار جوش بزه او رِ دشندینه تی سر. شعبان تی نزدیکی دَئی یـه. بَتـِته بیمو تی پلی:

ـ چی شی بیـِّه؟! هنیشتی؟!

ـ تورانی لو بورده؟

ـ تورانی؟ لو بورده؟ اتا خدانشناس کمتر. یک آدم جاسوسِ وطن فروش وِسه بی حال بَئی؟ مرد حسابی. برو بوریم، برو.

ـ تورانی امِ نیرو بی یـه. هیچ کس خَوِر نداشته. من دونِسِّمه با محمدیان ـ فرمانده سپاه ساری ـ تورانیِ زِنام ندوسّه. فکر کارده، محمد وابسته به مجاهدینه. چند بار خواسه ونجه طلاق بَیـره، ونـِه برار  نیِـشتـه. شی خواخر گاته صبر هکان وِ رِ سر به راه کامبی.

شعبان بزو شی سر دلـه رِ:

ـ آخ. . . من چندبار وِ رِ کَشیده بزومه. هر بار چار راه برق ساری جه خواسِ رد بَـوِّم، وِنـه بساطِ روزنامه فروشی رِ لقد زومو پخشِ پلا کاردمه. اتا کم اِسابیمه هارشم هیچی گانه یا نا. بعضی ماقع هیچی ناته. بعضی وقتا تا اعتراض کارده یِشتمه ونـِه گوشِ بن جه. مردم جمع بینه مه رِ گتنه. . . آخ آخ! وای بر من! . . . ، راس بِواش، طوسی جان! راس بواش بوریم. شاید اون نامرداجه برسیم ونـِه جانِ سر دکفیم.

راه دکتنی. تند و تیز. خله بتـِتنی، خله بوردنی. عرق و او شمه چاربندجه رِ گته. نفس شمه په دکت بی یه. بَرسینی. محمد بدینی: تک تینار. هی دَس دَس کاردنی و نتوسنی وِ رِ تن دکفین. تورانی دار تن دی یـه سوته. اون ماقع شما برسینی وِ دیگه تموم بَیْ  بی یـه. ونـه دس لینگ دَوِس، دار تن هداشت، تش ونـه سر تن جه کشیه بالا. هول بَیْـتِکایی تشِ بکوشتنی. اَنده کار هکاردنی ونـه خاکِسترِ جمع هکانین. اِسا تـه شعبان اشنیو، شعبان ته رِ. شمه چشِ اَسری تورانی کِلـِن بَیـِّه تنِ شورنه.

 چنده این جنگلای دله بَتـِتی، پنجاه و هشت تا. . . شصت و یک که بوردی بیت المقدس، ته بی یو جنگلایِ شمال تا گنبـِد و تِرکمون صحرا.

ته نکای وچـه، آمل دلـه، ساری دلـه، این همه خاطـرات

دارنی چی شی یـه؟! دومبه تا ساری رِ رد هکانیم هزارتا خاطره ته وسه زنده بونه. برو دیگه برسیمی نکا. اتا نکا هسو اتا محمدحسن قاسمیِ طوسی ـ قائم مقام لشکر 25 کربلا.

طوس کلا ونـِه چی کار هکانه انده گتی آدمِ شه خاک دلـه پرورش هدا؟ نکا ونـه چی تی هکانه؟

نخوامبه اَلِکی تعریف هِکانما، نا خدایی. کی فکر کارده محمدحسن جانشین لشکِری بونه که بعدآ  هر وقت ونـه اسم انـه والفجر 8 زنده بونه، کربلای 4، کربلای 5،کربلای 10، اوه . . .  ده ـ بیستا عملیات دیگه ونه اسمِ دیم گره بخوارده. هیچ دَیّار بشر عقل نرسی یـه که شبینه، با کمترین امکانات جنگی بتونن اروندِ قَهرهکاردِ اویِ میون جه رد بَـوِّن بورن فاوِ بَیـرِن. همین لشکر 25 بسیجی ها این کار هِکاردنـِه. کی وچا رِ آماده هکارده؟ همین شماها؟ اِسا قبول کاندی بی خادی تعریف نکامبه.

اینم نکا. دریای وا جه نفس کشنه، آسمون چش جه او خوارنه، شی بشوسه خاک جم شه رِ سِر کانده. عجب شهری عجب مله یی دارنی؟ مه رِ حسودی گـِرنه.

جمعیتِ هارش.  اینا همه ته وسه اِسّانه، دوندی کِیْ تا سا این جه درنه؟ مردم ته وسه بی طاقتنه، ته رِ نیِـلِنـِه تویوتاجه جر دکفی. دس  سر گرننِـه. دس بی یِل ویشون دس دلـه، راه دکفیم بوریم دیم به طوس کلا.

این تویو تام عجب ماشینیـِه، نمَ کی اِما رِ برسندیه نکا. اتا ماشین دیگه بَی بو بیتوسمه چندتا خاطره دیگه رِ ته وسه زنده هِکانم.

مردمِ ویندی؟ چی کار کاندنه! شی مارِ هارش. هشت سال چشم انتظاری وِنجه چی کار هِکارده. این جه رِ هارش: تی سُمیه. ماشالله چنده گت بَیـِّه. اتا کدبانو بَیـِّه. تی دمبال سر تجنه. هارش تِقِلاّ کانده تِجه بَرسِه. ونه قد نَرِسنه، خوانه ته رِ دس بکشه، نتونده. هِرِس، اتا دقه هِرِس. اتا وِ رِ کشه بَی: آ. . . بابا تی دل تنگیِ دور، دتر!

تی برارم دراِنـه تی پیش واز. دوندی کنه دوش سر دری؟ اتا پایینِ هارش. تی پیـِره. حاجی محمدعلی.

خله تی خاطرِ خواسّه. ونه نفس ته بی. اتا روز مدرسه جه بیمویی سِره، وِ رِ باتی: بابا! دیگه نخوامبه  بورم مدرسه. خوانه بورم اِسّا غِلام همراه بِنـّایی. خجالت کشمبه ته تیناری کار هکانی مِن راس راس راه بورم. درسِ شبانه خوندمه.

تی پیـِر اتا دِ روز صبر هکارده. بعد بورده اِسّا غلام پلی. باته: مه وسه سختِ می وچه درسِ ول هِکانه بوره کارِ سر. هرچی اِشمبه ویمبه چاره ندارمه. سِره نِچَرخِنـِه، اَتا دَس صدا ندارنه. بِنـیُونـِه که سِفت نَـوِّه سِره تی سَر پَلی بونـِه. محمدحسنِ شی وَر دار. وِ رِ سختِ کار نده.

هارش چی تی، ته رِ شی دوش سَر بَیـتِه! نکا تا این جه رِ یک نفس بیـَمو. گوش هاده: همینتی راه شونه، ته رِ ونگ کانده. اَی ماشالله مردم هارش. جمعیت، طوس کلا رِ دوش بَیـْتـِه.

بَرسیمی شمه سره. اینجه ته رِ یِـلِنـه بنـه. اَتا احوال پرسی

کاندنه تجو، ته وَرنـِه دیم به مِزار.

هارش، اتاق دله شونی یواشته بور. اون گوشه رِ هارش: اَتا نوزاد بخواتوءِ؛ بَدی؟ تی یاد دَوِّه در شومبی وِ رِ کشه بَیـری شی همراه داری. یاد نکانی؟! مردم هارش: این جه برسینـه بیستا بَیـْنه.

کِنـِه وچوءِ؟ تی پیـِر مارِ. خنده نکان راسِه گامبه. بوریم دلـه ته رِ بارم.

این جه تی مار اینه تی دیدن. تی پیـِر اینه، تی خواخرا، تی برارا، عمو، دایی، خاله، عمه، رَفـِقا، همکلاسیا، تی همرزما. هر کدوم سیوا سیوا تِجه درد دل کاندنـه. گپ زندنـه. خاطره گانِـه، برمه کاندنه. اَتا یک ساعت قایده اینجه درمی.

روزگار عجب زود گُذِرنـِه. این سره ی دلـه گت بَئی. مشق بَنویشتی. بازی هِکاردی. زمِسّونا، تابسونا وِشنا اشکِم بخواتی. شی برار و خواخرِ نَنو رِ تو دایی. برمه هِکاردی، خنده هِکاردی. چه اتفاقا که این جه نَکتـِه.

اتا روز مدرسه جه بیمویی سِره. کلاس یک دَئی. هیچ کس سره دَنی بی یـِه. بوردبیـنه پنبه  جار. روز غوزه چینه، شو همین جه چادر پَهن کاردِنه غوزه رِ شندینه وسط، دِله گِتـنه. مردمِ نصفه کاری گیر بیـنه. ته رِ وِشنـا بَیْ  بی یـِه. خلـه بَگردِسّی. هیچی دَنی  بی یـِه بَخواری. بوردی کُلومْ دِلـه. اوخارِ کنار. کِرکِ جا رِ هِرشایی. دِ تا کال مِرغِنه دَیـِّه. اتا رِ بَیـتی. بیـَمویی همین جه: همین اتاق دلـه. پیک نیکِ سو هِکاردی. بوردی مِطبخْ دلـه  مِلامینِ بشقابِ بَئیـتی بیـِشتی پیک نیکِ سر. راغونِ دَکاردی دلـه. اَتا کم هِرسایی. راغون داغ بَئی نَئی مِرغِنه بِشکِندی دِمدایی دِله. یکدفه بَدی چِرَک چِریک صدا اِینـه: خدایا چی شیِ صداءِ؟

چِرَک چِریک با جیز بیزِ صدا قاتی بَیـِّه. بی دسِ پا بَئی. سرِ راس هِکاردی بشقاب دلـه رِ هِرشایی: مِلامین، وسط جه تِراک بَیـْت بی یـِه. راغون و مِرغنه کَلِسنه پیک نیک تشِ سر. تش پِرسِّه هوا. هول بَیْـته کایی پیک نیکِ خاموش هِکاردی. تی  دَس بسوت بی یـه. اِسا دئیی فکر کاردی: بِشقاب چی کار هِکانی؟ فرش سَرِ لَکّه رِ چِتی در هِکانی تی مارشون نفهمن؟ وِشنایی جِم بی طاقت بَیْ  بی.

تی  مارشون شه بفهمس بیـنه. تی رو نیاردنه. خدا رِ شُکر هِکاردبیـنِه که شه رِ تش ندایی، سره مره هیچی نَیّـِه.

ـ چنده تی گَره رِ تو هِدامه، ننا بمیره / تی مسِ چشا رِ خو هِدامه، ننا بمیره.    

کی ته رِ اینتی قُنداق هِکارده، ننا بمیره / آخ می بمرده دلِ داغ هکارده، ننا بمیره. 

اِسا چیتی ته رِ کَشه بَهیرم، ننا بمیره / تی بِلند قد کو، ته وِ بَمیرم، ننا بمیره.

برا ! تی مار موری شه سنگِ دلِ پاره کانده که. . .   .

. . . بِرو بوریم. دیگه دیر بَیـِّه. یا علی. . . فقط اون طفل یاد نکان. کشه بَی شی همراه دار.

مردمِ ویندی چیتی تَجِنـِّه؟

شی مارِ کشه ی دلـه چه جمعِ جـور بَئیی. انگار اَتـا پچوک

وچه، قنداق هکارد واری بئیی. ته رِ اون چارچوب دلـه جه در بیاردنه بِتـِّر بَیـِّه. اینـتری تی سمیه هم بیتونده ته رِ کشه بَیـره. تا اونجه پنجی کاندنه ته رِ دارننه. اتا گال تی مار اتا گال سمیه. تی زنا هم از موقعی که ته رِ اینـتی بدی یـه هی بیهوش بونه هوش اینـه.

خله